Isolatie – Het hoe en waarom

Adequate isolatie is een rendabele investering in een comfortabeler huis, vrij van kou en vochtproblemen. Daarnaast helpt u het milieu een handje en helpt u mee aan het terugdringen van de klimaat-verandering. Ook als u al een contract voor groene stroom heeft, of misschien zelfs met behulp van zonnepanelen uw eigen stroom opwekt, kunt u een flink steentje bijdragen door uw huis te (laten) voorzien van isolatie. Bedenkt u zich goed: het zou op jaarbasis maarliefst 925 miljoen kilogram CO2 schelen als alleen in Nederland alle daken van voldoende isolatie voorzien zouden zijn! Isolatie van het huis is dus wel degelijk een goede investering, waarmee u zowel uw portemonnee als het milieu een handje helpt.

Een slecht geïsoleerd huis verbruikt zo’n 2050m3 gas per jaar. Een goed geïsoleerde woning verbruikt in diezelfde periode slechts ongeveer 700m3. Met name in oudere huizen valt er flinke winst te behalen, omdat deze niet of nauwelijks voorzien zijn van isolatie. In een gemiddelde woning is de verwarming de grootste kostenpost: gemiddeld verbruikt deze zo’n 1204m3. Dat is ongeveer tweederde van het jaarlijks gemiddelde verbruik! Door goed te isoleren, kan hier dus flink wat af. Hiermee bespaart u niet alleen op uw rekening, maar u helpt tevens het milieu een handje. Bij de verbranding van aardgas komen immers diverse schadelijke stoffen vrij. Denk hierbij aan stikstofoxide, de sterk verzurende zwaveloxiden en uiteraard het bekende broeikasgas koolstofdioxide. Als u uw verbruik omlaag schroeft, schroeft u dus gelijk uw bijdrage aan het klimaatprobleem terug. Dat is wel zo prettig! Uiteraard zijn er naast isolatie ook zaken met betrekking tot slechte gewoonten die u kunt verbeteren. Kijk bijvoorbeeld eens naar ons lijstje van vijf duurzame tips voor een warme winter.

Hoe werkt isolatie?

Om in evenwicht te raken met hun omgeving, hebben objecten die warmer zijn dan hun omgeving de neiging hun warmte af te staan. Dit kan op drie manieren plaatsvinden: stroming, straling en geleiding. Geleiding wordt veroorzaakt door het trillen van de deeltjes in een vaste stof; de trillingen worden doorgegeven, waardoor langzaam maar zeker het hele materiaal warm wordt. Stroming is het op grotere schaal verplaatsen van vloeibaar of gasvormig materiaal als gevolg van temperatuurverschillen. Denk hierbij aan lucht- en waterstromingen. Straling tenslotte vindt plaats wanneer de warmte van een object (de trilling van de deeltjes) wordt omgezet in elektromagnetische straling. De afgegeven straling wordt door de omgeving geabsorbeerd, waardoor het object afkoelt en de omgeving opwarmt. Denk bijvoorbeeld aan het licht van een gloeilamp of het zichtbaar gloeien van een hete staaf ijzer.

Een voorbeeld van een object dat warmer is dan zijn omgeving, is uw huis gedurende het najaar (en een groot deel van het voorjaar). De warmte van binnen wordt via de buitenmuren of via gaten en kieren naar buiten geleid (let op goede tochtwering!). De warme muren zullen via straling en geleiding hun warmte afgeven aan de buitenlucht. U kunt dit goed zien als het buiten sneeuwt; in een ring van een paar centimeter rond uw huis vindt u vaak minder of geen sneeuw. U heeft vast wel eens de uitdrukking ‘de kou mee naar binnen nemen’ gehoord. Warme lucht stijgt van nature op, waardoor er in lagere regionen een onderdruk ontstaat. Als er koude buitenlucht wordt toegelaten, stroomt de regio met onderdruk vol met koude buitenlucht. Hierdoor daalt de gemiddelde temperatuur aanzienlijk, omdat ook warme lucht die enigzins afkoelt zich na daling weer zal vermengen met de verse, koude lucht.

Om warmteverlies tegen te gaan en de temperatuur binnen constant te houden, zult u de warmte-uitwisseling tussen binnen en buiten dus moeten verstoren. Dit proces noemen we isolatie. Per transportvorm zijn er diverse vormen van isolatie mogelijk; om stroming en geleiding te voorkomen kunt u denken aan een vacuum of een luchtig materiaal. Om straling te voorkomen kunt u denken aan reflectieve coating, die in- of uitgaande straling weerkaatst. Let er op dat we expliciet warmte-uitwisseling en niet lucht-uitwisseling zeggen; goede ventilatie is onder andere vanwege het radioactieve radongas erg belangrijk!

Wat kunt u doen?

Feitelijk kunt u de gehele buitenkant (de zogenaamde ‘schil’) van uw huis laten voorzien van isolatie. Dat kan, afhankelijk van uw woning, een flinke en soms kostbare klus zijn. Houdt echter wel in uw achterhoofd dat de meeste grote klussen zichzelf binnen een paar jaar terugverdienen dankzij de lagere energierekeing. Als u het jaarlijkse gasverbruik van 2000m3 naar 1000m3 weet terug te dringen, bespaart u al €670! Daarnaast krijgt een goed geïsoleerd huis een beter energielabel, wat de waarde ten goede komt. De mate waarin isolatie voor uw huis nodig is, is meestal afhankelijk van het bouwjaar. Daarvoor gelden in het algemeen de volgende richtlijnen:

• Nieuwbouw: Nieuwbouw moet in principe voldoen aan het bouwbesluit. Zie het bouwbesluit online voor alle regels zoals vastgesteld in het bouwbesluit 2003.
• Na 1983: In principe zijn deze huizen afdoende geïsoleerd. Het loont de moeite bij een grote verbouwing eens na te gaan of het materiaal een hoge R-waarde (isolatiewaarde) heeft.
• 1975-1983: U kunt deze woningen isoleren door aan de vloer te werken en eventuele enkele beglazing te vervangen voor dubbele. Naad- en kierdichtingen kunt u tevens controleren.
• Voor 1975: Hier valt een hoop werk te doen; deze huizen zijn bij de bouw immers niet geïsoleerd. Het strekt dan ook tot aanbeveling een goed isolatieplan op te stellen. U kunt het beste per onderdeel goed controleren wat de actuele situatie is en aan de hand daarvan samen met een aannemer kijken wat er te doen staat. Controleer of een eventueel aanwezige spouw voorzien is van isolatiemateriaal. Kijk bij een slecht geïsoleerde woning uit met plaatsing van HR++ glas, u loopt het risico op vochtproblemen.
• Asbest: met name in huizen van voor 1980 is de kans aanwezig dat er schadelijk asbest aanwezig is. Laat u goed informeren over de mogelijkheden tot sanering.