De kettingzaag

De kettingzaag is een draagbare gemotoriseerde zaag die uit een motor, een zaagblad en een ketting bestaat. Hij wordt ingezet om zowel levende als dode bomen te vellen, om bosbraden te beheersen en om ander grof hout af te zagen. Er zijn ook speciale steenkettingzagen beschikbaar om, u raadt het al, steen en beton te zagen. Deze hebben een ketting waarvan de zaagtanden voorzien zijn van diamant en zijn altijd watergekoeld. Kettingzagen kunnen zowel elektrisch gedreven zijn als op benzine lopen. Een elektrische kettingzaag is vanwege het snoer minder mobiel, maar is wel goedkoper en geschikt voor particulier gebruik. Kettingzagen op benzine zijn vaak een stuk krachtiger en zijn ook in een zogenaamde ‘top-handle’-variant verkrijgbaar. Deze variant heeft een handvat bovenaan en is hierdoor met één hand te bedienen. Alle kettingzagen zijn ruw en onnauwkeurig. Ze laten een brede en rafelige zaagsnede achter en zijn dus absoluut niet geschikt voor het fijnere zaagwerk.

De kettingzaag gebruiken

Onderstaande tips zorgen ervoor dat u optimaal gebruik maakt van de kettingzaag, zonder aan veiligheid in te boeten.

• Start: zet de kettingzaag stabiel op de grond als u hem start. gebruik beide handen om de zaag te starten; één hand om de zaag vast te houden, de andere om het koord hard aan te trekken.
• Inspecteer de boom: inspecteer een boom grondig alvorens u hem omzaagt. Kijk welke richting hij inleunt en maak een inschatting van de richting waarin hij zal vallen. Is deze richting vrij van mensen en objecten? Hoe zit het met de wind? Wees voorbereid en plan een ‘ontsnappingsroute’ voor als de boom daadwerkelijk omvalt.
• Gebruik de juiste zaagsnede: met de juiste zaagsnede (zie afbeelding) kunt u invloed uitoefenen op de valrichting van de boom. Zaag eerst een hap uit de kant waarin u verwacht dat de boom zal vallen. Zorg ervoor dat deze snede ongeveer tot éénderde van de boomdiameter loopt. Vervolgens zaagt u een hap uit de andere zijde van de boom, tot vlak voor de andere kant. Plaats deze snede iets hoger dan de eerste. Laat een klein stukje over, om te voorkomen dat de boom achterover valt of een rare draai maakt. Zodra de boom valt, zet u de zaag af en loopt u weg. Gooi de kettingzaag niet in blinde paniek weg!
  
• Wacht tot de boom tot stilstand is gekomen: een enkel persoon kan geen rollende boom tegenhouden!
• Voorkom klemming: houd er rekening mee dat een diepe snede uw zaagblad kan klemmen. Het is in een dergelijk geval raadzaam om óf de snede open te forceren met een wig, óf het te zagen object om te draaien en vanaf te andere kant opnieuw te beginnen.

Veiligheid

Bij gebruik van een kettingzaag is het altijd van groot belang dat u de juiste veiligheidsmaatregelen in acht neemt. Doet u dit niet, dan kunnen zich zeer ernstige ongelukken voordoen, niet zelden met een dodelijke afloop.

• Kleding: zorg er altijd voor dat u een speciale kettingzaagbroek draagt; komt de zaag in contact met deze broek, dan raakt de ketting verstrikt in de vezels en loopt deze vast.Draag tevens een stevig paar handschoenen, gehoorbescherming, een veiligheidsbril en een helm. Deze laatste elementen zorgen ervoor dat u niet verwond wordt door rondvliegend zaagsel.
• EHBO: het is bij een verwonding van belang snel eerste hulp te verlenen. Draag daarom altijd een EHBO-kit bij u als u met een kettingzaag werkt.
• Brandstof: zorg als u een op benzine lopende zaag gebruikt voor een verse, schone brandstof. Op deze manier minimaliseert u schadelijke uitstoot, die zowel slecht is voor uw luchtwegen als voor het milieu.
• Houding: houd de zaag nooit tussen uw benen. Een eventuele terugslag kan u in een dergelijk geval dodelijk verwonden. Zaagt u een object dat zich onder u bevindt, houd de zaag dan altijd buiten het pad van uw benen. Zaag bij voorkeur altijd lager dan schouderhoogte; op deze manier houdt u de zaag buiten bereik van uw gezicht.
• Terugslag: als de punt van de zaag tegen een hard object aankomt, kan de zaag uw richting in terugslaan. Een goede kettingrem zal de ketting in een dergelijk geval vertragen of tot stilstand brengen. Om gevaarlijke situaties te voorkomen, kunt u het beste niet met de punt zagen. U kunt een beschermer op de punt plaatsen, al beperkt dit wel de breedte van het zaagbare hout. Wees altijd op uw hoede, verslap uw aandacht tijdens het zagen nooit.

Vrijwel alle moderne kettingzagen zijn verrijkt met een aantal veiligheidsvoorzieningen:

• Kettingvanger: de kettingvanger zorgt ervoor dat een eventuele losschietende ketting niet een willekeurige richting in schiet.
• Kettingrem: een goede rem zorgt ervoor dat de ketting bij een plotselinge terugslag tot stilstand komt. Tevens is deze handmatig te bedienen.
• Handvatrubbers: deze voorkomen schadelijke trillingen, waar de zaag niet uit handen trilt.
• Handvatverwarming: koude handen hebben een slechtere grip en zijn kwetsbaarder.

Dit artikel maakt deel uit van de gids zagen.