Asbest is een natuurlijk mineraal, dat door geologen ook wordt aangeduid als Chrysotiel. De naam asbest is afkomstig van het Griekse asbesthos, wat ‘onvernietigbaar’ betekent, waar chrysotiel afkomstig is van de woorden chrysos (goud) en tilos (vezel). Het materiaal is door de eeuwen heen gebruikt voor honderden verschillende doeleinden: de Romeinen maakten er vuurbestendige kleden van, Egyptische Farao’s werden ermee ingebalsemd, houten huizen werden ermee versterkt en harnassen werden ermee voorzien van isolatie. De Romeinse wetenschapper Plinius Secundus kende zelfs bovennatuurlijke krachten toe aan het materiaal; het zou beschermen tegen toverspreuken. Het viel hem echter wel op dat arbeiders die met het materiaal werken “veel gezondheidsproblemen” vertoonden. Hij raadde zijn mede-Romeinen dan ook af om slaven uit de asbestmijnen te kopen, “omdat ze jong sterven”. Tevens adviseerde hij arbeiders tijdens het werk te ademen een transparante zak gemaakt van blaas, om zo te voorkomen dat het stof in de longen terecht zou komen.
De gevaren van asbest
Plinius had gelijk; in de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd na uitvoerig onderzoek langzaam maar zeker duidelijk dat asbest verantwoordelijk is voor een breed spectrum aan gezondheidsproblemen. De longaandoening asbestose (een vorm van stoflongen) die gepaard gaat met een teveel aan blootstelling aan asbest is zelfs speciaal vernoemd naar het materiaal. Maar hier blijft het niet bij; mensen die overmatig aan asbest worden blootgesteld, lopen een sterk verhoogd risico op een vorm van long- en buikvlieskanker die mesothelioom heet. Het is pas sinds deze bevindingen dat het gebruik van asbest door de overheden wordt gereguleerd. Sinds 1 juli 1993 is het beroepsmatige gebruik van asbest in Nederland compleet verboden. Hiermee wordt de schade die is aangericht aan werknemers die het materiaal in de jaren voor de wetgeving echter niet ongedaan gemaakt. Aangezien mesothelioom zich pas laat (20 tot 40 jaar na blootstelling) openbaart, wordt de ziekte nog steeds ieder jaar bij veel mensen vastgesteld. Voor mensen bij wie de ziekte wordt vastgesteld, worden door zowel het bedrijfsleven als de overheid financiële compensaties uitgekeerd.
Het verwijderen van asbest
Aangezien asbest tot de jaren tachtig veelvuldig is gebruikt als isolatiemateriaal, brandwering en zelfs in cement, wordt het op veel plaatsen aangetroffen. Het verwijderen van asbest is in sommige gevallen noodzakelijk. Met name in gevallen waarbij de asbest niet of nauwelijks gebonden is, zoals het als isolatiemateriaal gebruikte spuitasbest, is het van groot belang dat de nodige maatregelen worden genomen. Ook sterk verweerd asbestcement vormt een groot gevaar, dat met alle nodige voorzichtigheid (de bekende ‘mannen in witte pakken’) verwijderd moet worden. Sanering wordt verzorgd door speciaal hiervoor gecertificeerde bedrijven (zie ascert.nl voor een overzicht). De kosten van de sanering komen op rekening van de eigenaar van het pand.
Koopt u een woning, zorg er dan voor dat deze asbestvrij wordt opgeleverd. Laat dit bij twijfel vastleggen, zodat u hierop kunt terugvallen mocht u alsnog asbest ontdekken. Indien u een woning met asbest verkoopt, dient u dit te vermelden aan de koper. Doet u dit niet en ontdekt de koper het, dan kan het asbest gezien worden als verborgen gebrek en kunnen de saneringskosten op u worden verhaald. Bent u huurder, dan dient u bij het verhuizen uit het pand alleen de asbesthoudende producten die u zelf heeft aangebracht te (laten) verwijderen. De verhuurder kan anders eventuele saneringskosten op uw rekening uit laten voeren. Van de kant van de verhuurder wordt verwacht dat wanneer deze weet dat er asbest aanwezig is in een woning, dat hij of zij de kosten voor sanering voor zijn of haar rekening neemt.
Een bijzondere situatie zijn de zogenaamde ‘asbestwegen’, wegen die verhard zijn met restmateriaal uit asbestfabrieken. Met name in gebieden waar veel asbestindustrie aanwezig was, zijn nog veel particulieren en gemeenten in bezit van een asbesthoudende weg. Met name in de gemeenten Harderwijk, Hof van Twente en Goor treft men nog veel van dergelijke wegen aan. Het bezit van een asbesthoudende weg is bij wet verboden. Wegen die voor sanering aangemerkt zijn, dienen dan ook daadwerkelijk gesaneerd te worden. Hiervoor zijn door de overheid subsidies beschikbaar gesteld, die tot 2003 aangevraagd konden worden. Mocht na een nieuwe inventarisatie blijken dat er nog veel dergelijke wegen aanwezig zijn, dan worden conform de regeling Sanering Asbestweging nieuwe subsidies beschikbaar gesteld door het ministerie van VROM.
Procedures asbestverwijdering (video)
Meer informatie
Zie voor meer informatie over asbest en de wetgeving daaromtrent de website van het ministerie van verkeer, ruimtelijke ordening en milieubeheer.
Een vakman inschakelen
Als het ondanks het bovenstaand advies nog niet wil lukken, kan het raadzaam zijn een expert in te schakelen. Plaats op werkspot geheel gratis en vrijblijvend een klus, en de vakmannen komen naar je toe!
Ik raad ook echt aan om een specialist in te schakelen wanneer het om asbest gaat. Je wil gewoon geen risico’s lopen. Ook heb ik mijn dak weleens na laten kijken om te zien of deze asbest bevat. Een onderzoek raad ik iedereen aan bij twijfel.