Klaar voor de energietransitie met de warmtepomp

De regering heeft in 2018 besloten dat Nederlandse woningen in 2050 allemaal van het gas af moeten. De warmtepomp is een verwarmingssysteem waarbij warmte op duurzame wijze uit de omgeving wordt gehaald en wordt omgezet in elektriciteit. De warmtepomp wordt gezien als een belangrijke oplossing voor de aankomende energietransitie.

Verschillende typen warmtepompen

Er bestaan grofweg drie verschillende typen warmtepompen, de hybride warmtepomp, de ventilatie warmtepomp en de all-electric warmtepomp (of volledige warmtepomp). Omdat ieder type specifieke voor- en nadelen heeft, beschrijven we hier per type de belangrijke informatie.

Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is één van de snelste en efficiëntste oplossingen voor de energietransitie. Dit type warmtepomp wordt gecombineerd met de bestaande cv-ketel. De hybride warmtepomp haalt de warmte uit de buitenlucht en zet de warmte om in energie. Een groot deel van het jaar zal de warmtepomp zorgen voor de warmte in het huis. Op koude dagen springt de cv-ketel bij.

Voor een hybride warmtepomp hoeft het huis niet perfect geïsoleerd te zijn. Wel is het zo dat dubbelglas en isolatie in vloer, spouwmuur en dak nodig zijn om het nut van de hybride warmtepomp te kunnen ervaren. Bij een slecht geïsoleerd huis zal de cv-ketel zal continu bij moeten springen om het huis te verwarmen. In dat geval is het dus zinvoller om eerst het huis goed te isoleren.

Belangrijk om te weten

De warmtepomp verwarmt het water in de radiatoren op een lagere temperatuur dan een cv ketel. Met de lagere temperatuur functioneert niet iedere radiator meer goed. Ook kan het zijn dat er een grotere radiator, een extra radiator of vloerverwarming aangeschaft moet worden om het huis goed te verwarmen.

Een ander belangrijk punt is dat niet iedere cv-ketel geschikt is om te combineren met een warmtepomp. CV-ketels zonder hoog rendement (dus wanneer het geen hr-ketel is), zijn ongeschikt om te combineren met een hybride warmtepomp.

Hoeveel bespaar je?

Uiteraard bespaart een hybride warmtepomp minder dan een all-electric warmtepomp. Het op jaarbasis te besparen bedrag hangt af van het energieverbruik en in hoeverre het huis geïsoleerd is. De hybride warmtepomp betaalt zich bij een jaarverbruik vanaf 1500 m3 gas per jaar terug. MilieuCentraal noemt als besparing een maximumbedrag van 240 euro per jaar.

Voordelen hybride warmtepomp

• Recht op subsidie
• Daling CO2 uitstoot
• Kosten aanschaf lager dan volledige warmtepomp
• Energierekening gaat omlaag

Nadelen hybride warmtepomp

• Niet volledig van gas af
• Tijdelijke oplossing
• Mogelijk aanschaf van nieuwe radiatoren nodig
• Geluid

Ventilatiewarmtepomp

De ventilatiewarmtepomp is in principe ook een hybride warmtepomp. Anders dan de hierboven beschreven hybride warmtepomp, haalt de ventilatiewarmtepomp de energie niet uit de buitenlucht, maar uit de ventilatielucht. Dit type warmtepomp ventileert de lucht de in de kamers. De lucht in de kamers wordt afgezogen en de ventilatiewarmtepomp haalt energie uit de geventileerde lucht. De energie wordt omgezet in warmte en naar de cv-ketel gestuurd.

Belangrijk om te weten

Niet iedere woning is geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Huizen die na grofweg 2000 zijn gebouwd hebben vaak een balansventilatie. Hiermee wordt de warmte van de ventilatie al teruggewonnen. Om deze reden is een ventilatiewarmtepomp voor deze huizen overbodig. Ook voor huizen die voor 1975 zijn gebouwd geldt dat een ventilatiewarmtepomp vaak niet tot hun recht zullen komen. De reden hiervoor is omdat de ventilatie in deze huizen vaak niet mechanisch plaatsvindt, maar door bijvoorbeeld kieren in de muren. Een ventilatiewarmtepomp heeft voor deze huizen geen ventilatielucht waar de energie uit gehaald kan worden.

Voor de huizen gebouwd tussen 1975 en 2000 kan de ventilatiewarmtepomp een hele interessante optie zijn. Dit type ventilator is een stuk goedkoper in aanschaf dan de hybride warmtepomp en de all-electric warmtepomp. De installatie is minder ingrijpend dan de installatie van de all-electric warmtepomp en het maakt minder geluid dan de hybride warmtepomp.

Hoeveel bespaar je?

Met de ventilatiewarmtepomp bespaar je tot 30-50% gas, wel gebruik je meer elektriciteit, ongeveer 10%. In totaal is er sprake van een jaarlijkse besparing op de energiekosten. De jaarlijkse besparing is minder hoog dan bij de hybride warmtepomp, of de all-electric warmtepomp. De aanschafprijs van de ventilatiewarmtepomp is echter ook veel goedkoper dan de andere type warmtepompen. Hierdoor is er sprake van een korte terugverdientijd van 5-8 jaar.

Voordelen ventilatiewarmtepomp

• CV-ketel krijgt langere levensduur door minder gebruik
• Lage aanschafprijs
• Korte terugverdientijd
• Geluid (t.o.v. de hybride warmtepomp)
• Installatie minder ingrijpend dan all-electric warmtepomp

Nadelen ventilatiewarmtepomp

• CV-ketel nog in gebruik (met name in winterperiode)
• Tijdelijke oplossing voor energietransitie
• Jaarlijkse besparing relatief laag
• Voor veel woningen ongeschikt

Volledige warmtepomp

De volledige warmtepomp, ook wel all-electric warmtepomp genoemd, is een verwarmingssysteem die de energie volledig uit de omgeving haalt. De energie wordt gewonnen uit grondwater, de grond of uit de lucht en omgezet in elektriciteit. Een volledige warmtepomp krijgt dus geen ondersteuning van de cv-ketel. Jouw huis kan met de installatie van een volledige warmtepomp dus volledig van het gas af. Op lange termijn betekent dit minder hoge kosten. Een bijkomend voordeel is dat de CO2 uitstoot daalt met 35-50 procent.

Belangrijk om te weten

Voor een all-electric warmtepomp dient het huis volledig geïsoleerd te zijn. Met een goede isolatie en goede ventilatie, is het mogelijk om de pomp binnen tien jaar terug te verdienen. Daarnaast kan het energielabel van het huis met wel twee punten stijgen. Dit komt de waarde van het huis ook ten goede.

Niet ieder huis is echter geschikt voor een volledige warmtepomp. Een oud historisch pand zal bijvoorbeeld, wanneer het al mogelijk is, in zoverre aangepast moeten worden, dat het de vraag is of het financieel rendabel is om deze stap te zetten. In 2021 horen alle Nederlandse gemeenten plannen hebben opgesteld voor de energietransitie binnen de eigen gemeente. Voor een historisch centrum kan het zijn dat de gemeente wellicht een centraal warmtenet creëren waarop het huis aangesloten kan worden.

Hoeveel bespaar je?

Ook bij de volledige warmtepomp geldt dat de besparing afhangt van de mate van isolatie en het verbruik. Zoals hierboven al is aangegeven is het mogelijk om de warmtepomp binnen 10 jaar terug te verdienen. Er mag uit worden gegaan van 160 – 380 euro besparing per jaar. De maximale besparing ligt hoger dan bij de hybride warmtepomp en bij de ventilatie warmtepomp. De uitgaven die gedaan moeten worden voor de installatie van de volledige warmtepomp zijn echter veel hoger dan bij de andere varianten. Dit is zo hoog vanwege de omzetting van het gehele energiesysteem van het huis.

Een warmtepomp heeft een levensduur van 15 jaar. Hoewel het mogelijk is om binnen deze 15 jaar de warmtepomp terug te verdienen, zal voor veel woningen gelden dat de besparing van de energiekosten over deze 15 jaar nog niet opwegen tegen de gemaakte kosten. Echter op lange termijn wel, aangezien na de 15 jaar bij een nieuwe pomp een groot deel van de kosten al gemaakt zijn.

Puur vanuit financieel oogpunt bekeken heb je behoorlijk wat geduld nodig om voordeel te halen uit de all-electric warmtepomp. De jaarlijkse besparing voor de energiekosten ten opzichte van een cv-ketel kan best hoog zijn, maar de aanschafprijs van de warmtepomp en de bijkomende kosten van de installatie zijn dit ook.

Voordelen volledige warmtepomp

• Volledig van gas af
• Huis wordt meer waard
• Maandelijkse kosten verwarming huis naar beneden
• Geluid (warmtepomp die energie uit bodem haalt)

Nadelen volledige warmtepomp

• Hoge aanschafkosten
• Mogelijk veel (dure) aanpassingen aan het huis
• Geluid (warmtepomp die energie uit buitenlucht haalt)

De aanschaf van een warmtepomp

Nu het duidelijk is welk type warmtepomp geschikt is voor thuis, is het tijd voor de aanschaf. Nu is het relevant om te weten of je recht hebt op subsidie, hoeveel subsidie jij krijgt voor de warmtepomp en hoe de subsidieaanvraag voor de pomp gedaan moet worden. Ook geef ik in onderstaande alinea’s weer waar warmtepompen te koop zijn, op welke manier er een offerte aangevraagd kan worden voor een warmtepomp en geef ik informatie over de installatie van de warmtepomp.

Subsidie

Voor de aanschaf van zowel een hybride warmtepomp, als voor een volledige warmtepomp, mag je een subsidieaanvraag doen. Met de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) bespaar je een behoorlijk bedrag op de aanschafprijs. Via deze link naar de website van de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland), is precies te zien op hoeveel subsidie jij recht hebt.

Welke merken?

Er is inmiddels een ruim aanbod van merken van de warmtepomp. Er zijn Europese merken die vaak een achtergrond hebben in het bouwen van cv-ketels. En er zijn Amerikaanse en Japanse merken die vaak een historie hebben in de airconditioning sector. De kennis van beide sectoren is de laatste jaren steeds meer met elkaar verweven.

Merken warmtepomp

• Vaillant
• Daikin
• NIBE
• Stiebel Eltron

Waar te koop?

Een warmtepomp is koop in de meeste winkels waar CV-ketels verkocht worden. Via de website cvtotaal.nl kunnen hybride en ventilatie warmtepompen gekocht worden. Installatievakwinkel.nl verkoopt een heel breed aanbod aan warmtepompen uit de drie verschillende categorieën. Het is natuurlijk ook mogelijk om vrijblijvend een offerte in te dienen.

Installatie van een warmtepomp

De installatie van een warmtepomp is een ingewikkelde en tijdrovende klus. Het advies is dan ook dit niet snel zelf uit te voeren. Via de website cvtotaal.nl kan ook de installatie worden verzorgd. Wanneer je bijvoorbeeld via werkspot een installateur zoekt voor de installatie van de warmtepomp, let dan op de keurmerken die een installateur van dit product hoort te hebben.

Let op! Voor de installatie van een bodemwarmtebron moet melding gedaan worden bij de gemeente. Het kan zijn dat een vergunning nodig is voor deze warmtepomp. Een vergunning kan ook nodig zijn, wanneer het buitendeel van de warmtepomp duidelijk in het zicht is, en/ of wanneer je in een monument of beschermd stadsgezicht woont. Het is verstandig dit te controleren bij je gemeente.