Rookmelders

Brand kan door een groot aantal zaken ontstaan, al is 60% van de 8.000 jaarlijkse huisbranden direct te wijten aan menselijk handelen. Een klein vuurtje kan als het een beetje tegenzit in een kwestie van minuten uitwoekeren tot een grote brand. De meeste dodelijke gevallen zijn echter niet te wijten aan het vuur zelf; het is de inhalatie van giftige rook die de meeste slachtoffers noodlottig wordt. Veruit de meeste slachtoffers (75 procent) zijn te betreuren bij zogenaamde smeulbranden. Dit zijn branden die zich niet snel uitbreiden, maar die wel gepaard gaan met een flinke rookontwikkeling. Wegens het gebrek aan zuurstof, is er bij smeulbranden vaak sprake van onvolledige verbranding. De rook die hierbij vrijkomt, bevat grove rookdeeltjes. Daarnaast komt er bij onvolledige verbranding een relatief grote hoeveelheid dodelijk koolstofmonoxide (CO) vrij.

De beste manier om tijdig gewaarschuwd te worden van dergelijke rookvorming , is de installatie van één of meer rookmelders. Een rookmelder geeft een alarmsignaal wanneer rook gedtecteerd wordt; iets wat bijzonder nuttig is bij snel uitslaande vuren en nachtelijke branden. Wanneer correct geïnstalleerd, kan een rookmelder zowel uw leven redden als dat van uw geliefde(n). Moderne rookmelders moeten aan de Europese standaard EN 14604 voldoen.

Hoe werkt een rookmelder?

Er bestaan twee hoofdsoorten rookmelders, namelijk de optische rookmelder en de ionisatierookmelder. Deze laatste soort is niet meer verkrijgbaar, maar omdat hij nog wel in gebruik is, bespreken we hem toch even:

• Ionisatierookmelder: de ionisatierookmelder maakt gebruik van een kleine licht-radioactieve bron (Americum 241). De radioactiviteit van dit materiaal zorgt ervoor dat zich in de luchtkamer van de melder een serie elektrisch geladen deeltjes (ionen) vormt. Zodra rook deze ionisatiekamer binnendringt, hechten rookdeeltjes zich vast aan de ionen. De elektrische geleidbaarheid van de lucht in de kamer neemt dan af, waardoor de detector alarm slaat.
• Optische rookmelder: een optische rookmelder werkt met een dun, geconcentreerd lichtstraaltje dat op een fotocel wordt geschenen. Als de lucht vertroebelt ten gevolge van rook, wordt dit lichtstraaltje verstrooid en zal de fotocel een lagere intensiteit meten. De detector slaat in zo’n geval alarm.

Er zijn zowel rookmelders op batterijen als rookmelders die u op het stroomnet moet aansluiten. De meeste rookmelders met netsnoer zijn voorzien van een backup-batterij voor wanneer de stroom uitvalt. Over het algemeen voldoet een rookmelder op batterij prima. Deze blijft ook in geval van kortsluiting of stroomuitval functioneren en is een heel stuk eenvoudiger te installeren. Zodra de batterij aan vervanging toe is, zal de rookmelder enkele dagen lang een waarschuwings-signaal afgeven. De meeste rookmelders hebben een testknopje, waarmee u kunt controleren of de melder in bedrijf is.

Het alarm bestaat meestal uit een hard geluid, al zijn er varianten die flitsen of anderzijds een vibrerend element in werking stellen. Op deze manier kunnen dus ook doven en slechthorenden beschermd worden tegen brand.

Waar plaats ik de rookmelders?

Aangezien warme rook opstijgt, doet u er verstandig aan de rookmelders aan het plafond te hangen. Gemiddeld genomen is één rookmelder per verdieping voldoende. De rookmelders kunnen het beste geplaatst worden in de ruimten waar de verschillende kamers op elkaar uitkomen (hal, overloop). Heeft u een open trapgat, hang de rookmelder dan bovenaan het trapgat voor optimale bescherming. Rookmelders mogen vanwege turbulente luchtstromen nooit geplaatst worden nabij ventilatiegaten of radiatoren. Daarnaast moeten ze op minimaal 50 centimeter afstand van de dichtstbijzijnde muur geplaatst worden. Indien u meerdere rookmelders installeert, is het wellicht verstandig te kiezen voor een gekoppeld systeem. Hierbij geven alle rookmelders een alarmsignaal zodra één van hen rook detecteert. Dergelijke systemen zijn vaak ook te koppelen aan sensoren voor het detecteren van wateroverlast of koolstofmonoxide.